نتایج بزرگترین تحقیق ملی درباره دیابت، شیوع نگران کننده دیابت - وبلاگ تبلت

به گزارش وبلاگ تبلت به نقل از پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، نتایج این مطالعه ملی اپیدمیولوژیک در مقاله ای تحت اسم Nationwide prevalence of diabetes and pre-diabetes and associated risk factors among Iranian adults;analysis of data from the PERSIAN cohort study اکتبر 2021 در مجله معتبر بین المللی Diabetes Therapy منتشر شده است.

در این مطالعه ملی، مقدار شیوع دیابت و پیش دیابت بر اساس سن، جنس، منطقه سکونت (شهری یا روستایی)، قومیت، شرایط مالی افراد، عوامل خطر اجتماعی-جمعیتی مرتبط با آن و مقدار آگاهی از دیابت و کنترل قند خون در ایران را بر روی 164 هزار فرد 35 تا 70 سال از نژادهای مختلف ایرانی شرکت کننده در مطالعه ملی آینده نگر کوهورت پرشین از 18 منطقه جغرافیایی کشور که حداقل طی 9 ماه گذشته در منطقه خود سکونت داشته اند، طی سالهای 2014 تا 2020 مورد آنالیز قرار داده است.

مقدار شیوع دیابت و پیش دیابت در ایران

به گفته دکتر رضا ملک زاده، مجری اصلی مطالعه کوهورت پرشین و سرپرست تیم تحقیقاتی مطالعه حاضر، بر اساس یافته های این تحقیق، 15 درصد جمعیت بزرگسال ایران مبتلا به دیابت (قند خون ناشتا مساوی یا بیش از 126 میلی گرم در دسی لیتر) و بیش از 25 درصد در مرحله پیش دیابت (قند خون ناشتای مساوی 100 تا 125 میلی گرم در دسی لیتر بر اساس معیارهای سال 2020 انجمن دیابت آمریکا) هستند.

وی مقدار شیوع دیابت و پیش دیابت در مردان ایرانی را هم به ترتیب 13 درصد و 27 درصد و در زنان 17 درصد و 24 درصد اعلام نمود.

افزایش نگران کننده شیوع دیابت در بزرگسالان ایران

نویسنده ارشد مطالعه، شیوع دیابت و پیش دیابت در بزرگسالان ایران را به مقدار نگران کننده ای در حال افزایش دانست و گفت: شیوع دیابت در بالغین ایران در سال 2011/ 1390، نزدیک به 12 درصد گزارش شده که نسبت به سال 2005/1384، 35 درصد افزایش نشان می داد.

چه افرادی بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت و پیش دیابت هستند؟

وی با اشاره به اینکه احتمال ابتلا به دیابت و پیش دیابت با بالا رفتن سن به طور پیوسته افزایش می یابد، سنین 65 سال و بالاتر و 55 تا 64 سال را در صدر گروه های سنی در معرض خطر دیابت برشمرد و گفت: سن بالا، اضافه وزن و چاقی، شکم بزرگ ، WHR بالا (یکی از شاخص های تن سنجی که نسبت دور کمر به لگن را مقدار گیری می نماید) و بعضی زمینه های قومی خاص، شانس ابتلا به دیابت و پیش دیابت را به شکل قابل توجهی افزایش می دهد.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران بعلاوه شانس ابتلا به دیابت و پیش دیابت در جمعیت روستایی نسبت به شهری، در افراد با تحصیلات بالاتر و دارای فعالیت بدنی زیاد ومتوسط، کمتر است.

چند درصد مبتلایان دیابت از بیماری خود خبر داشته اند؟

دکتر محمد ابراهیم خمسه، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران و نویسنده اول مطالعه حاضر هم در تشریح دیگر نتایج آن گفت: 80 درصد کل مبتلایان دیابت در این مطالعه، از بیماری خود آگاهی داشته اند که نسبت آگاهی از ابتلا به دیابت در جمعیت مردان 77 درصد و در زنان 82 درصد بوده است. دیابت 20 درصد افراد در مطالعه هم تشخیص داده نشده بود.

وی اضافه کرد: آگاهی از ابتلا به دیابت، در بیماران مسن، دارای شکم بزرگ و WHR بالاتر، (در مقایسه با افراد با شاخص توده بدنی طبیعی)، در شرایط مالی بهتر ، زنان و متاهلین بیشتر است.

چند درصد مبتلایان دیابت پیروز به کنترل قند خون شده اند؟

رئیس مرکز تحقیقات غدد درون ریز و متابولیسم بزرگسالان دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: مطالعه ملی حاضر بعلاوه نشان داد: قند خون 41 درصد بیماران مبتلا به دیابت تحت درمان، کنترل شده بود. در بین زنان و مردان تحت درمان هم، قند خون به ترتیب 44 درصد و 36 درصد تحت کنترل درآمده بود.

نویسنده اول مطالعه اضافه کرد: بعلاوه کنترل قند خون در زنان، افراد چاق، دارای فعالیت بدنی زیاد، افراد دارای تحصیلات بالاتر و دارای بعضی زمینه های نژادی خاص، به طور قابل توجهی بهتر است.

به گفته رئیس مرکز تحقیقات غدد درون ریز و متابولیسم بزرگسالان دانشگاه علوم پزشکی ایران مطالعه اجرا شده نشان داده است کنترل قند خون با افزایش سن کاهش می یابد.

بیشترین شیوع دیابت و پیش دیابت در منطقه ها ایران

وی در تشریج نتایج شیوع دیابت و پیش دیابت در منطقه ها مختلف ایران هم گفت: بیشترین و کمترین شیوع دیابت در ایران به ترتیب در یزد با 21 درصد و ارومیه با 8 درصد و بیشترین و کمترین شیوع پیش دیابت هم در ساری و فسا مشاهده شد.

بیشترین مقدار آگاهی از دیابت و کنترل قند خون در کدام منطقه ها ایران است؟

خمسه اضافه کرد: بیشترین و کمترین مقدار آگاهی از دیابت به ترتیب در بین ساکنان فسا (89 درصد) و ساری (60 درصد) و بیشترین و کمترین مقدار کنترل قند خون هم به ترتیب در بین ساکنین فسا (70 درصد) و هویزه (27 درصد) مشاهده شد.

بیشترین شیوع دیابت و پیش دیابت در کدام اقوام ایران است؟

خمسه به تشریح مقدار شیوع دیابت و پیش دیابت در بین اقوام مختلف ایرانی بر اساس یافته های این تحقیق پرداخت و گفت: در مقایسه با قوم فارس به اسم بیشترین جمعیت مورد آنالیز در مطالعه، قوم های بلوچ و زابلی با شانس بالاتر ابتلا به دیابت روبرو بوده و عشایر ترک به طور قابل توجهی شانس پایین تری برای ابتلا به دیابت داشتند.

وی اضافه کرد: بعلاوه احتمال ابتلا به پیش دیابت در بین عشایر عرب بالاتر، و شانس ابتلا به پیش دیابت در قوم عرب هم به طور قابل توجهی پایین تر است.

مقدار آگاهی از ابتلا به دیابت و کنترل قند خون در کدام اقوام بیشتر است؟

وی به مقدار آگاهی از ابتلا به دیابت و کنترل قند خون در اقوام ایرانی مورد آنالیز در تحقیق حاضر اشاره نمود و گفت: در مقایسه با قوم فارس با بیشترین جمعیت مورد آنالیز در این مطالعه، احتمال آگاهی از ابتلای به دیابت، در بین اقوام بلوچ، عرب، زابلی و افراد با قومیت مختلط بیشتر است. بعلاوه کنترل کافی قند خون در بین قوم زابلی بیشتر و در بین قوم بلوچ کمتر است.

فراهم شدن امکان مقایسه جامع شیوع دیابت در اقوام مختلف ایرانی

بر اساس مطالعه حاضر دکتر ملک زاده، مجری اصلی مطالعه ملی کوهورت پرشین و سرپرست تیم تحقیقاتی مطالعه حاضر هم ایران را ملتی با اقوام گوناگون دانست که در زمینه های ژنتیکی، فرهنگی، شرایط مالی و اجتماعی، آب و هوا و ویژگی های جغرافیایی، سبک زندگی و الگوهای رژیم غذایی تفاوت های اساسی و گسترده ای بین آنها وجود دارد.

وی اضافه کرد: آنالیز شیوع دیابت در بین اقوام مختلف ایرانی شرکت کننده در مطالعه با توجه به همه عوامل خطر احتمالی در بین آنها انجام شده است و تعداد بالای مشارکت کنندگان در این مطالعه، امکان مقایسه جامع شیوع دیابت در بین اقوام مختلف را فراهم ساخته و به شناسایی جمعیت های پرخطر یاری می نماید.

ملک زاده اظهار امیدواری کرد که در مطالعات آینده، دلیل این تفاوت های گسترده و اساسی شیوع دیابت در بین اقوام مختلف ایرانی مورد آنالیز قرار گیرد.

مطالعه کوهورت پرشین (PERSIAN) بزرگترین مطالعه ملی مبتنی بر جمعیت آینده نگر با مشارکت 200 هزار ایرانی از گروه های مختلف قومی و نژادی شهری و روستایی است که به رهبری دکتر رضا ملک زاده، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و با مشارکت بیش از 35 تن از متخصصین برجسته از 20 دانشگاه علوم پزشکی کشور با هدف آنالیز اپیدمیولوژی بیماری های مزمن غیرواگیر و عوامل خطر بروز آنها و پیشگیری، کاهش شیوع و بار این بیماری ها در نظام سلامت ایران از سال 2014 تا به امروز در منطقه ها شهری و روستایی با نرخ پایین مهاجرت در استان های ایران به اجرا درآمده است.

سرعت بالای شیوع دیابت در ایران چالش جدی نظام سلامت در آینده است!

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، دیابت را یکی از چهار بیماری اصلی در بین بیماری های مزمن غیرواگیر دانست و گفت: سرعت بالای شیوع دیابت در ایران واقعاً نگران کننده است؛ به طوری که پیش بینی می گردد که تا 20 سال آینده، 25 درصد مردم ایران مبتلا به دیابت شوند و 35 درصد هم در مرحله پیش دیابت قرار گیرند.

وی گفت: اگر به سرعت مانع این پیشروی نشویم، نظامت سلامت ایران را با مسائل بسیار جدی تر عوارض شیوع این بیماری، از بروز سایر بیماری های مرتبط با دیابت گرفته تا افزایش هزینه های کمرشکن آن برای مردم روبرو خواهد نمود.

ملک زاده تاکید نمود: نظام سلامت ایران باید برنامه پیشگیری از دیابت را به طور جدی در دستور کار قرار دهد و علاوه بر غربالگری افراد دارای عوامل خطر بالا، اطلاع رسانی وسیع درباره لزوم پرهیز از مصرف زیاد مواد قندی و نشاسته ای، افزایش تحرک بدنی، حفظ وزن مناسب، کاهش اضافه وزن و چاقی را به طور مستمر دنبال کند.

شیوع دیابت در دنیا چه مقدار است؟

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: بیماری دیابت، با وجود قابل پیشگیری بودن، بر اساس آخرین پیش بینی های انجمن بین المللی دیابت (IDF) 463 میلیون بزرگسال (9.3 جمعیت دنیا) را مبتلا نموده است و بر اساس این پیش بینی ها، شیوع دیابت تا سال 2045 به 700 میلیون نفر (10.9 درصد جمعیت دنیا) افزایش خواهد یافت.

وی بعلاوه از شیوع پیش دیابت در بین 374 میلیون نفر در دنیا (7.5 درصد جمعیت) اطلاع داد و گفت: پیش بینی می گردد تا سال 2045 مقدار شیوع پیش دیابت در دنیا، به 548 میلیون نفر (8.6 درصد جمعیت) افزایش یابد.

مهمترین عوامل خطر بیماری دیابت و نقش آگاهی یابی در پیشگیری از شیوع بیماری

دکتر خمسه فوق تخصص غدد و متابولیسم بزرگسالان و نویسنده اول مقاله هم گفت: نتایج مطالعه ملی حاضر نشان داده است شیوع دیابت به طور قابل توجهی بالاتر از تخمین های دنیای در ایران طی دهه های گذشته بوده و نتایج مطالعه هم، این نگرانی را اثبات می نماید.

وی رژیم غذایی ناسالم، بی تحرکی، اضافه وزن و چاقی، مصرف زیاد قند و شیرینی جات را از موثرترین عوامل خطر افزایش شیوع دیابت در ایران و این بیماری را از عوامل خطر مهم در بروز بیماری های قلبی عروقی، سکته های قلبی و مغزی، نارسایی های مزمن کلیوی، سرطان ها و سایر بیماری های مزمن غیرواگیر و از علل مرگ های زودرس در کشور دانست.

لزوم انجام تست دوره ای قند خون بالا در افراد بالای 45 سال

خمسه با یادآوری اینکه 20 درصد افراد مبتلا به دیابت در مطالعه حاضر، از بیماری خود بی اطلاع بوده اند، بر افزایش آگاهی افراد در پیشگیری از دیابت و پیش دیابت و هم لزوم انجام تست دوره ای قند خون در افراد بالای 45 سال بویژه افراد روبرو دارای عوامل خطر یاد شده را ضروری برشمرد.

وی گفت: اطلاع رسانی مداوم پزشکان، مراقبان بهداشتی و رسانه ها به افراد در خصوص خطرات بسیار جدی دیابت، تاکید و به روزرسانی اطلاعات در خصوص مقدار شیوع دیابت و پیش دیابت در کشور، مشخص اولویت ها و برنامه ریزی برای ارائه مراقبت های بهداشتی بهتر به افراد در معرض خطر یک احتیاج لازم است.

تعداد قابل توجهی از افراد مبتلا به قند خون بالا پیروز به کنترل بیماری نمی شوند

به گفته خمسه، نکته دیگر دارای اهمیت، کنترل کافی قند خون در افراد تحت درمان است؛ چرا که درصد قابل توجهی از افراد تحت درمان، به دلایل مختلف پیروز به کنترل قند خون نمی شوند و شاید در این باره به ابتکار عمل خاصی برای کنترل قند خون در کشور احتیاج باشد.