درفش شهداد؛ قدیمی ترین پرچم دنیا در ایران - وبلاگ تبلت

به گزارش وبلاگ تبلت، کویر لوت سرزمین اسرارآمیزی است. از کلوت ها و افسانه های پر از جن و پری اش که بگذریم، کمتر کسی فکرش را می کرد در نزدیکی لوت یکی از قدیمی ترین تمدن های دنیا تشکیل شده باشد. اما کشف قدیمی ترین پرچم دنیا از این منطقه، نام لوت را به تمدن کهن خبیص پیوند داد. قدیمی ترین درفش فلزی دنیا، شباهت زیادی به درفش کاویانی دارد؛ درفشی که از حوالی کویر لوت در کرمان کشف شد و برگ تازه ای از تاریخ را رو کرد.

داستان درفش شهداد

در حفاری های باستان شناسی در این منطقه کهن ترین پرچم فلزی دنیا به دست آمده است، درفش شهداد فلزی مربع شکل و 23 در 23 سانتی متر است و بر فراز خود عقابی دارد و بر میله ای نصب شده است.

روی این درفش داستانی از افسانه های کهن ایران زمین شکل گرفته است؛ قصه ای از نعمت، شکرگزاری، نخل و سپاس در وسط درفش انسانی است که بر جایگاه نشسته و دیگران در پیرامونش قرار دارند؛ از سایر انسان ها گرفته تا عناصر طبیعت و حیوانات وحشی و اهلی. فرد نشسته بر جایگاه بزرگ تر از دیگران است و یک زن در کنارش و دو خدمت گذار در اطرافش.

درفش با خورشید شیر و گاو کوهاندار و آراسته شده که گویا داستانی را روایت می نماید. این درفش پس از کشف به تهران منتقل شد و در موزه نگهداری می گردد.

شهداد در 70 کیلومتری شمال شرق شهر کرمان قرار گرفته است و کویری ترین بخش استان کرمان به شمار می رود. این ناحیه از کرمان، در ابتدا هیچ گاه مورد توجه باستان شناسان نبود، زیرا تصور وجود تمدن باستانی در صحرای خشک لوت غیرممکن بود. اولین هئیت کاوش در سال های 1346 به سرپرستی دکتر احمد مستوفی از موسسه جغرافیایی دانشگاه تهران برای آنالیز موقعیت جغرافیایی دشت لوت و اطراف آن وارد آنجا شدند و در حین اکتشافات خود در چاله تکاب به تعدادی سفال برخورد کردند که قسمتی از آن ها از زمین بیرون و نشان از وجود تمدنی پیشرفته در این ناحیه بود.

آراتای گم شده؛ تمدن خبیص شهداد

اما هم اکنون باستان شناسان، شهداد را کلیدی برای شناخت فعالیت های اجتماعی و فرهنگی تمام منطقه جنوب شرقی ایران در هزاره سوم قبل از میلاد می دانند. عده ای هم آن را با شهر گمشده سومری آراتا منطبق می دانستند، در گل نوشته سومری نام آراتا بسیار به کار رفته است. طبق متون سومری آراتا سرزمینی بود در شرق انشان.

هانسمن انگلیسی، سرزمین انشان را همان فارس می داند و شهر سوخته واقع در استان سیستان را شهر حماسی آراتا می دانست، اما اکتشافات بعدی در استان کرمان این موضوع را اثبات کرد که آراتا همان شهداد کرمان است.

شهداد مرکز استان آراتا بود که یکی از چند ایالات امپراتوری ایلام به شمار می رفته و دارای اجتماعی شکل یافته و منسجم بود. علاوه بر حاکم و حکومت، دارای طبقات اجتماعی و اصناف بود.

کشف گورستان شهداد از مهم ترین اکتشافات باستان شناسی دوران معاصر است. از آنجایی که پیشینیان، بنا بر اعتقادشان به اینکه بعد از مرگ در دنیایی دیگر محتاج آب و غذا و مسکن خواهند بود، تمامی متعلقات خود، از ظرف و لباس گرفته تا زیورآلات را با خود به گور می بردند. به دلیل جهت گردش خورشید گورستانهای شهداد اغلب شرقی، غربی هستند. ساکنان شهداد، از افراد بزرگ و سرشناس خود از جمله حکمرانان، کاهنان، مجسمه هایی می ساختند و پس از فوت آن ها در هنگام تدفین آن را با اشیای دیگر در گور جای می دادند. در بین مجسمه ها، تعداد زیادی مجسمه زن نیز وجود دارد. بعلاوه قدیمی ترین درفش کشف شده در دنیا با عنوان درفش شهداد در این منطقه یافت شده است.

اجزا درفش شهداد

این درفش قدیمی ترین پرچم دنیا است که از یک صفحه با میله و لولا و دسته برنزی ساخته شده و البته چون در این چند هزار سال زنگ زده شده به رنگ سبز مبدل شده است، ولی در اصل نوعی درخشش فلزی داشته که آفتاب را منعکس می نموده است.

روی آن، نقشی از یک نخل دیده می گردد و دو درخت دیگر و پنج آدم کوچک و بزرگ، همه از بزرگان، و دو شیر و یک گاو کوهان دار و چند مار شبیه مارهای تمدن جیرفت هم در میانه آن به چشم می خورد.

موضوع جالب توجه عقاب روی میلهً درفش است. در اساطیر کهن ایرانی سیمرغ علاوه بر اینکه نماد ایزد خورشید بوده است، تمثالش در بالای درفش کاویانی پارسیان دوره هخامنش نیز نصب بوده است.

طی آنالیز های انجام شده درفش شهداد مربوط به دوران پیش از میلاد مسیح و قدیمی ترین پرچم ایران است که از مهم ترین آثار گردشگری این منطقه محسوب می گردد.